Srpska pravoslavna crkva i vijernici danas obilježavaju Svetog Savu, koji se smatra jednom od najznačajnijih ličnosti srpske istorije. Savindan se obilježava u čast prvog srpskog arhiepiskopa, prosvijetitelja i tvorca zakonodavstva. Sveti Sava se smatra začetnikom srpske srednjovjekovne književnosti i zaštitnikom prosvjetnih ustanova.
Sveti Sava je rođen 1169. godine kao najmlađi sin srpskog župana Stefana Nemanje. Svetovno ime bilo mu je Rastko.
Odrekao se svetovnog života i zamonašio veoma mlad, oko 1192. godine, na Svetoj Gori, u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon.
U Srbiju se vratio 1208. godine da potpuno izmiri zavađenu braću. Bavio se prosvjetiteljskim radom prenoseći osnovne vjerske i svjetovne pouke.
Paroh dubravski Momir Maksimović rekao je da srpski narod i danas hoda putevima koje je on postavio.
„Sveti Sava je bio nesumljivo, kao i njegov otac, veliki borac za čistoću pravoslavne vjere ali i učvršćivanje vjere. Osnovao je srpsku crkvu koja će, nažalost, kroz burnu istoriju našeg naroda često biti jedini krov koji je iznad sebe imao srpski narod jer je država često bila ugnjetavana. Sveti Sava nikad nije zaboravio ni najmanjeg čovjeka, uvijek je bio rado viđen gost na svim evropskim dvorovima ali je stigao i do najudaljenije zabiti gdje je živio srpski rod i bodrio ga, učio i područavao da napreduje u životu i vjeri“ rekao je Maksimović.
Sveto Sava je iza sebe ostavio više pisanih dela. Najznačajnija su „Žitije Svetog Simeona“, „Karejski tipik“, „Hilandarski tipik“ i „Studenički tipik“, kao i „Zakonopravilo“.
U Nikeji je 1219. od vizantijskog cara Teodora Laskarisa i vaseljenskog patrijarha Manojla i Haritopula izdejstvovao autokefalnost srpske crkve i srpsku arhiepiskopiju.
Umro je u Trnovu 25. januara 1236. godine, na povratku sa hodočašća u Jerusalim, posle jedne diplomatske misije za bugarsku arhiepiskopiju.
Prema zapisima iz tog vremena, glas o smrti Rastka Nemanjića stigao je u Srbiju 27. januara, pa se u SPC na taj dan služe liturgije.
Njegove mošti su iz Trnova prenete u Srbiju i sahranjene u manastiru Mileševi 1237. godine.
Savin kult je u narodu bio jak zbog čega je u vreme Banatskog ustanka, 1594. godine, veliki vezir Sinan-paša naredio je da se mošti Svetog Save odnesu iz manastira Mileševe i spale u Beogradu, na Vračaru.
Praznik Sveti Sava je ustanovljen za školsku slavu 1840. godine, na predlog Atanasija Nikolića, rektora Liceja u Kragujevcu.
Posle poluvekovne zabrane, 1990. godine ponovo se obeležava kao školska slava.
Postoji mnogo narodnih verovanja u vezi sa Savindanom, među kojima i to da ako na Svetog Savu grmi, desiće se važni događaji.
G.Vlainić
