U Kijevcima, u okviru kompleksa manastira Karanovac, u toku je izgradnja centralne crkve, čiji završetak je planiran do kraja ove godine. Time će biti zaokružena cjelina ovog pravoslavnog svetišta, najvećeg i najznačajnijeg u Potkozarju. Obnova, na mjestu gdje su arheološkim istraživanjem 2004. godine pronađeni temelji, počela je 2022. godine osvećenjem temelja manastirske crkve i konaka. Utvrđen je kontinuitet dug više od 2.000 godina, od rimskog perioda i poljoprivrednog imanja, nekropole, manastirske crkve, privredne zgrade, do crkava brvnara iz turskog perioda.
Ovaj manastirski kompleks predstavlja jedinstvenu cjelinu, gdje će biti izgrađen arheološki park i muzejska postavka, čime će biti rekonstruisano područje Potkozarja kroz nekoliko milenijuma. U srednjovjekovnoj manastirskoj crkvi pronađen je najstariji ćirilički natpis iz 1301. godine, na kojem piše: “Ja pop Lomnice pisah po roždenstvu Hristovom na 1.000 na 300 i na jedno leto…” To direktno upućuje na sam početak 14. vijeka te na period Stefana Dragutina iz loze Nemanjića, koji je na prostoru Usore i Soli, sa druge strane rijeke Vrbas, očigledno imao uticaj i na pravoslavni živalj koji je tada živio u Donjim Krajima, kazao je arheolog Bojan Vujinović.
Jedan glagoljički natpis na kamenu dovodi se u vezu sa 12. vijekom. Na njemu je ispisano muško ime u dativu (Radinu), a danas se čuva kao dio stalne postavke u Muzeju Republike Srpske. Iako je ovaj natpis iz relativno kasnog vremena, govori u prilog Ćirilo-Metodskoj tradiciji. Završetak manastirskog kompleksa u Gornjim Kijevcima zasigurno će doprinijeti razvoju vjerskog turizma, prije svega kroz Arheološki park, koji je zaštićen kao nacionalni spomenik BiH.
Milan Pilipović
