Svjetsko prvenstvo u fudbalu 2022. „2022 FIFA World Cup Qatar“ biće 22. svjetsko fudbalsko prvenstvo koje će biti održano u Kataru od 20. novembra do 18. decembra 2022. godine. Ovo će biti prvi put da je arapska država domaćin takmičenja, a i po prvi put se svjetsko prvenstvo održava na Bliskom istoku i u većinski muslimanskoj zemlji. Format će biti isti kao i na prethodnih šest prvenstva, na kome će učestvovati 32 fudbalske reprezentacije uključujući fudbalsku reprezentaciju zemlje domaćina. Biće ovo poslednji put da se na prvenstvu takmiči 32 reprezentacije, jer će se od 2026. na prvenstvu takmičiti 48 reprezentacija.
Srbija će prvi nastup imati 24. novembra u 20 časova u utakmici protiv Brazila u okviru grupe G u kojoj još nastupaju Švajcarska i Kamerun.
Prvo svjetsko prvenstvo u fudbalu održano je 1930. godine. Domaćinstvo je dodijeljeno Urugvaju koji je obilježavao stotu godišnjicu nezavisnosti a bio je i dvostruki olimpijski šampion u fudbalu (1924 i 1928 godine).
Učestvovalo je 13 reprezentacija od kojih su četiri Evropske. Francuska, Belgija, Rumunija i Kraljevina Jugoslavija.
Zbog bojkota Hrvata za Jugoslaviju su igrali beogradski fudbaleri. Savladali su Brazil 2:1, Bolivija 4:0 a Jugoslavija je poražena tek u polufinalu od domaćina Urugvaja rezultatom 1:6.
U finalu Urugvaj je savladao Argentinu rezultatom 4:2 i tako postao prvi zvanični šampion svijeta u fudbalu.
Na naredna dva šampionata Jugoslavija se nije kvalifikovala.
Domaćin 1934. godine bila je Italija koja je u finalu pobijedila Čehoslovačku rezultatom 2:1. Četiri godine kasnije, u Francuskoj 1938., Italijani su obnovili titulu pošto su u finalu savladali Mađarsku 4:2.
Zbog Drugog svjetskog rata prvenstva se nisu igrala do 1950. godine kada je domaćin bio Brazil. Jugoslavija je učestvovala ali je ispala u grupi. U odlučujućoj utakmici Urugvaj je pobijedio Brazil 2:1 i tako osvojio svoju drugu titulu.
Svjetsko prvenstvo u fudbalu 1954. godine održano je u Švajcarskoj. Jugoslavija je stigla do četvrtine finala gdje je ispala od Zapadne Njemačke rezultatom 0:2.
Zapadni Njemci su u finalu savladali Mađarsku rezultatom 3:2. Domaćin šampionata 1958. godine bila je Švedska koja je stigla do finala gdje je poražena od Peleovog Brazila 2:5.
Jugoslavija je ponovo igrala sa Zapadnom Njemačkom u četvrtfinalu i ponovo je izgubila, ovog puta 0:1.
Šampionat svijeta 1962. godine održan je u Čileu. Jugoslavija je osvojila četvrto mjesto nakon što je u četvrtfinalu bila bolja od Zapadne Njemačke rezultatom 1:0. Potom je poražena u polufinalu od Čehoslovačke rezultatom 3:1 i u borbi za treće mjesto od Čilea 0:1. Drugu tituli za redom osvojio je Brazil savladavši u finalu Čehoslovačku rezultatom 3:1.
„Kolijevka fudbala“, Engleska bila je domaćin šampionata 1966. godine. Englezi su osvojili svoju prvu, i do sada jedinu, titulu pošto su u dramatičnom finalu, nakon produžetaka savladali Zapadnu Njemačku rezultatom 4:2.
Jugoslavija se nije kvalifikovala kao ni četiri godine kasnije kada je domaćin bio Meksiko. Te 1970. godine svoju treću titulu osvojio je Brazil pobjedom u finalu nad Italijom 4:1.
Nakon dramatičnih kvalifikacija Jugoslavija se našla na šampionatu 1974. godine u Zapadnoj Njemačkoj. Izboren je plasman u polufinalnu grupu i osvojeno je osmo mjesto. Dobru igru Jugoslavija je pružila protiv Brazila 0:0, Zaira 9:0 i Škotske 1:1. Titula je pripala Zapadnim Njemcima koji su u finalu savladali Holandiju rezultatom 2:1.
Četiri godine kasnije šampionat se igra u Argentini a Jugoslavije ponovo nema. Iskoristivši domaći teren te 1978. godine, Argentina je u finalu savladala Holandiju rezultatom 3:1 i tako osvojila prvu titulu. Svjetsko prvenstvo 1982. godine igrano je u Španiji a prvi put učestvovale su 24 reprezentacija. Jugoslavija je učestvovala ali nije uspjela da prođe prvi krug. U finalu Italija je savladala Zapadnu Njemačku 3:1.
Meksiko je nakon 16 godina ponovo bio domaćin. Te 1986. godine Jugoslavija se nije kvalifikovala a titulu osvaja Argentina na čelu sa Maradonom savladavši u finalu Zapadnu Njemačku rezultatom 3:2
Prvenstvo u Italiji 1990 biće i poljednji nastup one velike Jugoslavije prije raspada. Osvojeno je peto mjesto nakon poraza na penale u četvrtfinalu od aktuelnog šampiona Argentine. Argentina će stići do finala ali će biti poražena od Njemačke rezultatom 0:1.
Svjetsko prvenstvo 1994. godine održano je u SAD a u finalu je, nakon 0:0 Brazil penalima svladao Italiju. Jugoslaviji je zbog sankcija bio zabranjen nastup.
U Francuskoj 1998. godine domačin je u finalu savladao Brazil 3:0 a veliko iznenađenje prigodila je Hrvatska osvajanjem trećeg mjesta. Savezna republika Jugoslavija je ispala u osmini finala od Holandije.
U finalu 2002. godine na šampionatu u japanu i Južnoj Koreji, Brazila je savladao Njemačku 2:0. Slovenija i Hrvatska ispalu su u grupnoj fazi takmičenja.
Njemačka je bila domaćin prvenstva 2006. godine- U finalu je nakon 1:1 Italija pobjedila Francusku izvođenjem penala. Hrvatska je ispala u grupnoj fazi kao i reprezentacija Srbija i Crne Gore.
Prvi put u istoriji prvenstvo je održano u Africi. Te 2010 godine domaćin je bila Južnoafrička republika a u finalu je Španije savladala Holandiju rezultatom 1:0. Srbija i Slovenija ispali su u grupnoj fazi.
2014. mundijal je održan u Brazilu. U finalu je Njemačka savladala Argentinu 1:0. Po prvi put nastupila je i reprezentacija BiH koja je ispala u grupnoj fazi. U grupnoj fazi ispala je i Hrvatska.
Rusija je bila domaćin šampionata 2018. godine. U finalu Francuska je savladala Hrvatsku 4:2, Srbija je ispala u grupnoj fazi.
S.Borjanović/G.Vlainić
