U duvanskom dimu se nalazi više od 4.000 štetnih hemijskih supstanciod kojih su mnoge toksične, a oko 50 ih je kancerogeno. Pušenjepredstavlja jednu od vodećih javno-zdravstvenih pandemija, te je i vodeći preventabilni faktor rizika za obolijevanje i prevremeno umiranje danas.
Prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije, pušenje je odgovorno za smrt više od osam miliona ljudi svake godine. Od toga, oko sedam miliona smrti nastaje direktno zbog konzumiranja duvanskih proizvoda, dok preostali broj smrtnih ishoda se događa kod nepušača koji su izloženi pasivnom pušenju.
„Pušenje je najčešći faktor rizika za nastanak kardiovaskularnih bolesti među kojima su najčešće: srčani, moždani udar i hipertenzija. Nastanak hronične opstruktivne bolesti pluća i niza drugih oboljenja organa za disanje su povezane sa pušenjem. Pušenje ostavlja negativne posljedice na reprodutktivno zdravlje, kako kod muškaraca, tako i kod žena. Kod muškaraca pušenje može da izazove impontenciju i neplodnost, a kod trudnica oštećenje razvoja ploda. Naučno je dokazano da majke, koje su pušile u trudnoći, rađaju djecu manje porođajne težine, koja su pod većim rizikom obolijevanja od bronhitisa i astme“, navodi se u saopštenju Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske.
Nikotin je sredstvo koje se nalazi u duvanu i ono je glavni uzrok zavisnosti, djelujući na ćelije mozga, ometajući njihovu funkciju, pri čemu su prvi simptomi razdraženost, nesanica, gubitak pažnje i koncentracije, te kasnije simptome agresivnog ponašanja i kod nekih osoba i depresija. Da bi se postigao brži efekat, duvanu se dodaje amonijak koji omogućava da nikotin stigne do centra zadovoljstva za dvije sekunde, što otežava kasniji proces odvikavanja od pušenja.
Nepušači udišu 80% prisutnog dima koji ulazi preko pluća, kože, sluzokože usta, oka i na taj način postaju žrtve sebičnosti pušača.
Prema podacima Globalnog istraživanja pušenja koje je sprovedeno 2018. godine u Republici Srpskoj kod školske djece i omladine uzrasta od 13 do 15 godina, pušenje je bilo rasprostranjeno i u populaciji najmlađih: 38,9 odsto, od toga je bilo 41,1odsto dječaka i 36,8 odsto djevojčica, koji su probali pušiti duvan ili neke druge duvanske proizvode. Zabrinjavajući je podatak da se 17,4 odsto mladih u Republici Srpskoj (uzrasta od 13 do 15 godina) izjasnilo da će konzumirati duvan i duvanske proizvode u budućnosti.
Na globalnom nivou, najmanje 37 miliona tinejdžera, uzrasta od 13 do 15 godina, koristi neki oblik duvana, pokazuju podaci Svjetske zdravstvene organizacije iz 2022. godine. U Evropi, 11, 5 odsto dječaka i 10,1odsto djevojčica u tom uzrastu puše.
Elektronske cigarete i nikotinske kesice su posebno popularne među mladima, ističu iz Svjetske zdravstvene organizacije. Prema procjeni iz 2022. godine, 12,5 odsto adolescenata u Evropi koristi elektronske cigarete, a među odraslima samo dva odsto. Švedska služi kao primjer za suzbijanje pušenja duvana. Jedna od mjera koja je doprinijela tome je prelazak sa pušenja duvana na elektronske cigarete, kao alternativu. Međutim, Svjetska zdravstvena organizacija upozorava na posljedice po zdravlje koje ostavljaju konzumiranje elektronskih cigareta.
